نقد و بررسی نظریه حکومت مندی بنت در قلمرو سیاست فرهنگی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری سیاست‌گذاری فرهنگی دانشگاه باقرالعلوم ع

2 دانشیار دانشگاه باقرالعلوم ع

چکیده

سیر تغییرات درون حوزه مطالعات فرهنگی، به تدریج آن را از رویکردی صرفاً انتقادی و انتزاعی دور کرد و به سیاست فرهنگی پیوند زد. مؤثرترین نظریه‌پرداز این پیوند، تونی بِنِت، بیان می‌کند که این رشته، باید بتواند در هدایت و رهبری جامعه، مؤثر واقع شود. او به همین منظور، با ارائه توصیفی از مفهوم حکومت‌مندی، به این امر مبادرت ورزید. در این رویکرد، حکومت‌مندی شیوه‌ای است که با آن دولت مدرن، دغدغه افراد را می‌یابد و در جستجوی حکومت کردن و نظارت همراه با مسالمت مدنی است. دولت به‌ منزله نیرویی متمرکز که درصدد طبیعی‌سازی خود و دیگران است، تکنیک و شیوه‌های مختلف دانش را به خدمت می‌گیرد تا از طریق هدایت تمنیات، علایق و اعتقادات، رفتار افرادرا برای اهداف معین اما متغیر، شکل دهد. بر این اساس، در پژوهش توصیفی و کتابخانه‌ای حاضر، به کمک روش‌شناسی بنیادین، ابعاد این نظریه و زمینه‌های شکل‌گیری مؤلفه‌های مؤثر آن در سیاست‌گذاری فرهنگی بازخوانی شده و برخی از عمده‌ترین نقدهای وارد بر این نظریه، از جمله سستی و ناپایداری اهداف فرهنگی، مسخ نمودن اراده آزاد افراد و رفتارمحوری طرح شده است.

کلیدواژه‌ها


  1. آلتوسر، لویی، 1388، ایدئولوژی و سازوبرگ‌های ایدئولوژیک دولت، ترجمه روزبه صدرا. تهران، چشمه.
  2. ادگار، اندرو و پیتر سج ویک، 1387، متفکران برجسته نظریه فرهنگی، تهران، آگه.
  3. اسمیت، فیلیپ، 1391، درآمدی بر نظریه فرهنگی، ترجمه حسن پویان، تهران، دفتر پژوهش‌های فرهنگی.
  4. بارکر، کریس، 1387، مطالعات فرهنگی نظریه و عملکرد، تهران، پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
  5. بنت، تونی، 1388، فرهنگ عامه و بازگشت به گرامشی، ترجمه جمال محمدی، تهران، نشر چشمه.
  6. بهشتی، محمد، 1385، نقش آزادی در تربیت کودکان. تهران، بقعه.
  7. پارسانیا، حمید ، 1391، جهان‌های اجتماعی، قم، کتاب فردا.
  8. ------ ،1392، نظریه و فرهنگ، روش‌شناسی بنیادین تکوین نظریه‌های علمی، راهبرد فرهنگ، شماره 23.
  9. حاج محمدی، حسین، 1392، بررسی انتقادی مبانی معرفت‌شناختی مکتب مطالعات فرهنگی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه باقرالعلوم7.
  10. شرت، ایون، 1387، فلسفه علوم اجتماعی قاره‌ای، تهران، نشر نی.
  11. رضایی، محمد، 1384، درآمدی بر مطالعات فرهنگی، تهران، جهاد دانشگاهی دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه تهران.
  12. طباطبایی، سید محمدحسین، 1374، تفسیر المیزان، ترجمه سید محمدباقر موسوى همدانى، قم، دفتر انتشارات اسلامى جامعه‏ مدرسین حوزه علمیه قم.
  13. فاضلی، نعمت الله، 1389، تئاتر فلسفه (مجموعه مقالات)، ترجمه نیکو سرخوش و افشین جهاندیده، تهران، نشر نی.
  14. ------ ، 1390، مطالعات فرهنگی چگونه به شکل دادن آینده کمک می کند؟، سایت فرهنگ شناسی، قابل دسترسی در:  www.farhangshenasi.ir/persian/node/879 (بازیابی: 1/11/1393)
  15. ------ ، 1392، نگرشی نو به سیاست فرهنگی، تهران، تیستا.
  16. فوکو، میشل ، 1389، تئاتر فلسفه (مجموعه مقالات)، ترجمه نیکو سرخوش و افشین جهاندیده، تهران، نشر نی.
  17. کسرایی، محمدسالار و دیگران، 1390، فوکو، حکومت‌مندی، سوژه سیاسی، فصلنامه جامعه‌شناسی تاریخی، دوره3، شماره2.
  18. میلر، توبی و یودیس، جورج، 1389، سیاست فرهنگی، ترجمه نعمت‌الله فاضلی و مرتضی قلیچ، تهران، دانشگاه امام صادق7.
  19. میلنر، اَندرو و براویت، 1385، درآمدی بر نظریه فرهنگی معاصر، ترجمه جمال محمدی، تهران، ققنوس.
  20. وحید، مجید،1386، بحثی در سیاست‌گذاری فرهنگی، فصلنامه سیاست، دوره37، شماره 3.
  21. هال، استوارت، 1390، مطالعات فرهنگی دو پارادایم، ترجمه درباره‌‌ مطالعات فرهنگی جمال محمدی، تهران، نشر چشمه.
    1. Bennett, T. 2007, Critical Trajectories، Culture, Society, Intellectuals, Oxford، Blackwell Publishing.Chap. 4، Culture and Governmentality.
    2. ------------, 1992, Putting Policy into Cultural Studies’, in L. Grossberg, C.
    3. ------------, 1998, Culture: A reformer’s science, Allen & Unwin, Sydney.
    4. Longhurst, B. 2008, Intruducing cultural studies, Longman.
    5.  Turner, G. 2002, British Cultural Studies: An Introduction, New York.